Soạn bài Luyện từ và câu lớp 5: Từ đồng nghĩa trang 7, 8 được VnDoc biên soạn bám sát theo nội dung sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5, nhằm giúp các em học sinh ôn tập, củng cố các dạng bài tập Luyện từ và câu lớp 5.
I. Phần Nhận xét Luyện từ và câu Từ đồng nghĩa lớp 5
Câu 1 trang 7 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 1
So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau:
a) Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều.
HỒ CHÍ MINH
b) Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng.
TÔ HOÀI
Trả lời: So sánh nghĩa của các từ in đậm như sau:
Từ in đậmĐiểm khácĐiểm giốnga)Xây dựngXây dựng: làm nên, gây dựng nênNghĩa của từ xây dựng, kiến thiết giống nhau (cùng chỉ một hoạt động) là từ đồng nghĩa.Kiến thiếtKiến thiết: xây dựng với quy mô lớn.b)Vàng xuộmVàng xuộm: có màu vàng đậm đều khắp. Lúa vàng xuộm là lúa đã chín đều, đến lúc thu hoạchNhư vậy nghĩa của các từ này giống nhau ở chỗ cùng chỉ một màu, do đó chúng là từ đồng nghĩa.Vàng hoeVàng hoe: có màu vàng pha lẫn màu đỏ. Đây là màu vàng tươi, ánh lên. Nắng vàng hoe là nắng ấm giữa mùa đông.Vàng lịmmàu vàng gợi lên cảm giác ngọt ngào, mọng nước. Đây là màu vàng thẫm của quả đã chín già.
Câu 2 trang 8 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 1
Thay những từ in đậm trong mỗi ví dụ trên cho nhau rồi rút ra nhận xét: Những từ nào thay thế được cho nhau? Những từ nào không thay thế được cho nhau? Vì sao?
Trả lời: Thay vị trí các từ in đậm cho nhau và rút ra nhận xét như sau:
a. Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải kiến thiết lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc xây dựng đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều.
→ Nhận xét: Xây dựng và kiến thiết có thể thay thế được cho nhau vì nghĩa của các từ ấy giống nhau hoàn toàn (làm nên một công trình kiến trúc; hình thành một tổ chức hay một chế độ chính trị, xã hội, kinh tế).
b. Màu lúa chín dưới đồng vàng hoe lại. Nắng nhạt ngả màu vàng lịm. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng xuộm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng.
→ Nhận xét: Vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm không thể thay thế cho nhau vì nghĩa của chúng không giống nhau hoàn toàn. Vàng xuộm chỉ màu vàng đậm của lúa chín. Vàng hoe chỉ màu vàng nhạt, tươi ánh lên. Còn vàng lịm chỉ màu vàng của quả chín, gợi cảm giác rất ngọt.
Câu 3 trang 8 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 1
Thế nào là từ đồng nghĩa?
Gợi ý: Từ hai bài tập trên con hãy suy nghĩ và trả lời.
Trả lời: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.
III. Phần Luyện tập Luyện từ và câu Từ đồng nghĩa lớp 5
Câu 1 trang 8 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 1
Xếp các từ in đậm thành từng nhóm đồng nghĩa:
Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em.
HỒ CHÍ MINH
Gợi ý: Từ in đậm là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.
Trả lời: Xếp các từ in đậm thành 2 nhóm từ đồng nghĩa như sau:
- Nhóm 1: nước nhà – non sông.
- Nhóm 2: toàn cầu – năm châu.
Câu 2 trang 8 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 1
Tìm những từ đồng nghĩa với mỗi từ sau đây: đẹp, to lớn, học tập. M: đẹp – xinh.
Trả lời: HS tham khảo các từ đồng nghĩa;
- Đẹp: xinh đẹp, xinh tươi, xinh xắn, đẹp đẽ, mĩ lệ, tươi đẹp, đèm đẹp…
- To lớn: to tướng, to kềnh, to đùng, khổng lồ, vĩ đại, lớn, to…
- Học tập: học hành, học hỏi, học…
Câu 3 trang 8 sgk Tiếng Việt lớp 5 tập 1
Đặt câu với một cặp từ đồng nghĩa em vừa tìm được ở bài tập 2.
M: – Quê hương em rất đẹp. – Bé Hà rất xinh.
Trả lời: HS tham khảo các câu sau:
- Chúng em rất chăm chỉ học hành. Ai cũng thích học hỏi những điều hay từ bạn bè.
- Trọng bắt được một con tôm càng to kềnh. Còn Dương bắt được một con ếch to sụ.
- Phong cảnh nơi đây thật mĩ lệ. Cuộc sống mỗi ngày một tươi đẹp.
IV. Phiếu bài tập cuối tuần lớp 5 có đáp án – Tuần 1
– Môn Tiếng Việt: Đề kiểm tra cuối tuần môn Tiếng Việt lớp 5: Tuần 1
– Môn Tiếng Anh: Bài tập cuối tuần môn Tiếng Anh lớp 5 Tuần 1
– Môn Toán:
- Đề kiểm tra cuối tuần môn Toán lớp 5: Tuần 1 – Đề 1
- Đề kiểm tra cuối tuần môn Toán lớp 5: Tuần 1 – Đề 2
—-
>> Bài tiếp theo:Soạn bài: Kể chuyện lớp 5: Lý Tự Trọng
Ngoài ra, các em học sinh hoặc quý phụ huynh còn có thể tham khảo thêm phần Tập làm văn 5 , Giải SGK Tiếng Việt lớp 5 và Giải VBT Tiếng Việt lớp 5 . Đồng thời, để củng cố kiến thức, mời các em tham khảo các phiếu bài tập Đọc hiểu Tiếng Việt 5 , Bài tập Luyện từ và câu 5 , Trắc nghiệm Tiếng Việt 5 .
