Trò chơi dân gian Việt Nam từ bao đời nay đã là món ăn tinh thần không thể thiếu và gắn bó với nhiều thế hệ. Những trò chơi dân gian đem đến bầu không khí vui vẻ, lành mạnh, tạo nên một sân chơi hấp dẫn và rèn luyện một số kỹ năng sống. Dưới đây là một số trò chơi dân gian Việt Nam được Mua Bán tổng hợp lại.
I. Trò chơi dân gian xuất hiện từ bao giờ?
Trò chơi dân gian Việt Nam là một thành tố không thể thiếu của nền văn hóa dân tộc, đã xuất hiện từ rất lâu đời và gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của nhân dân ta. Từ xa xưa, những trò chơi dân gian Việt Nam đã gắn liền với các hoạt động văn hóa và tín ngưỡng của dân tộc.
Hiện nay cùng với sự phát triển của xã hội, nhiều nghi thức tôn giáo cũng đã được lược bỏ, chỉ còn giữ lại phần trò chơi với mục đích giải trí cho cộng đồng. Do đó, các trò chơi dân gian Việt Nam thường gắn liền với lễ hội làng, được tổ chức vào đầu mua xuân, mùa thu – mùa của chu kỳ sản xuất nông nghiệp.
>>>Tham khảo thêm: Landmark 81 có gì chơi? Kinh nghiệm ăn chơi dành cho giới trẻ
II. Tại sao trò chơi dân gian được lưu truyền đến ngày nay?
Trong các buổi lễ hội không thể thiếu được các trò chơi dân gian, tuy nhiên đây không chỉ là hình thức vui chơi giải trí mà còn mang giá trị văn hóa và tinh thần vô cùng lớn lao. Mặt khác thông qua các trò chơi dân gian Việt Nam cũng gửi gắm một phương thức hiệu quả để giáo dục nhân cách con người.
Những hình ảnh và động tác trong trò chơi dân gian Việt Nam sẽ tái hiện lại cuộc sống thường ngày nên mang lại cảm giác vô cùng thân thuộc. Những trò chơi dân gian này không những thể hiện sự lành mạnh, văn minh mà còn giúp người chơi phát huy được sự nhanh nhẹn và linh hoạt. Trò chơi dân gian Việt Nam được xem như hội tụ đầy đủ các tính văn hóa nghệ thuật trong đó.
Các trò chơi dân gian Việt Nam phù hợp với nhiều đối tượng và lứa tuổi, cộng với những câu hát đồng dao, ca dao quen thuộc. Từ đó tăng thêm tính nhịp điệu giúp người chơi dễ dàng học thuộc và có thể in sâu vào trong tâm trí.
Trò chơi dân gian Việt Nam giúp nâng cánh tâm hồn trẻ thơ, giúp phát triển tư duy, tính sáng tạo, sự khéo léo cũng như gia tăng tình yêu gia đình, quê hương đất nước. Chính vì những lẽ đó mà trò chơi dân gian Việt Nam mặc dù đã xuất hiện từ rất lâu đời nhưng vẫn tồn tại và được lưu truyền đến ngày nay.
>>>Tham khảo thêm: An Giang Có Gì Chơi? Gợi Ý 30+ Địa Điểm Vui Chơi Quên Lối Về
III. Những trò chơi dân gian Việt Nam phổ biến và thú vị nhất
1. Chơi ô ăn quan
Giới thiệu trò chơi:
Ô ăn quan hay còn gọi là ăn quan hoặc ô quan là một trò chơi dân gian Việt Nam được các em nhỏ rất ưa thích. Trò chơi này có tính chiến thuật và thường dành cho hai người chơi trở và có thể sử dụng các vật liệu đa dạng, dễ kiếm để chơi.
Hướng dẫn cách chơi và luật:
Vẽ hình chữ nhật to và chia đôi theo chiều dài, tiếp đó ngăn thành 5 hàng dọc với khoảng cách đều nhau (10 ô vuông nhỏ). Ở hai đầu hình chữ nhật sẽ vẽ thành 2 hình vòng cung, đây là 2 ô quan lớn đại diện cho mỗi bên. Đặt mỗi đầu một viên sỏi lớn có màu sắc hình dạng khác nhau để dễ phân biệt, còn với mỗi ô vuông thì để 5 viên sỏi nhỏ.
Hai người chơi ngồi đối diện nhau, người thứ nhất đi quan với nắm sỏi trong một ô vuông nhỏ tùy chọn. Rải đều từng viên sỏi lần lượt vào các ô, nếu hết lại tiếp tục lấy sỏi ở ô bên cạnh rải. Cho đến khi rải viên sỏi cuối mà cách khoảng một ô không có sỏi thì người chơi sẽ được toàn bộ sỏi ở ô bên cạnh ô trống đó.
Lúc này mới đến lượt người còn lại đi quan (cách đi cũng giống hệt người đầu tiên). Và cứ thế thay phiên nhau đi quan cho đến khi lấy hết được phần sỏi ô quan lớn và cả hết phần sỏi của người kia. Lúc này cùng hô ” Hết quan tàn dân, thu quân kéo về”, như vậy là kết thúc ván chơi. Khi bày lại ván mới thì bên nào bị thiếu sỏi phải vay của bên kia, thắng thua được theo nợ các viên sỏi.
>>>Tham khảo thêm: Long Xuyên Có Gì Chơi? Check-in Nhanh 15+ Địa Điểm Vui Chơi Quên Lối Về
2. Rồng rắn lên mây
Giới thiệu trò chơi
Trò chơi này có 2 người quan trọng nhất là người đứng đầu hàng và người thầy thuốc. Bởi người đứng đầu hàng phải cản được thầy thuốc bắt được phần đuôi của mình, ngược lại thầy thuốc phải cố gắng để bắt được đuôi. Trò chơi rồng rắn lên mây đòi hỏi người chơi phải tinh mắt và nhanh nhẹn để không bị thua cuộc.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Một người làm thầy thuốc còn những người khác đứng thành một hàng dọc, tay người sau nắm vào vạt áo hoặc đặt lên vai của người trước. Sau đó tất cả người chơi sẽ vừa di chuyển vừa hát: “Rồng rắn lên mây, có cây lúc lắc, có nhà điểm binh, hỏi thăm thầy thuốc, có nhà hay không?”
Thầy thuốc trả lời: “Thấy thuốc đi chợ” (Có thể trả lời là đi chơi, đi vắng, đi làm,…).
Đoàn người lại di chuyển và hát tiếp cho đến khi thầy thuốc trả lời: “Có nhà!”, Thầy thuốc hỏi tiếp: “Đi đâu?” – “Lấy thuốc cho con.”
“Con lên mấy?”
“Con lên 1.”
“Thuốc chẳng hay.”
“Con lên 2.”
“Thuốc chẳng hay.” …
Cứ thế cho đến khi:
“Con lên 10.”
“Thuốc hay vậy.”
“Xin khúc đầu.”
“Những ương cùng xẩu.”
“Xin khúc giữa.”
“Những máu cùng me.”
“Xin khúc đuôi.”
“Tha hồ thầy đuổi.”
Lúc này thầy thuốc phải cố gắng bắt được cái đuôi – là người cuối cùng trong hàng còn người đứng đầu phải tìm cách cản thầy thuốc không cho bắt đuôi. Nếu thầy thuốc bắt được đuôi – người cuối cùng thì người đó sẽ bị loại.
3. Chơi chuyền
Giới thiệu trò chơi
Chơi chuyền được rất nhiều các bé gái ưa thích và với trò chơi này người chơi phải nhanh tay, nhanh mắt để bắt được que và quả bóng. Trong khi chơi, phải ghi nhớ số lượng que của mỗi màn để không bị bắt nhầm và mất lượt nhé.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Để chơi được thì đầu tiên cần chuẩn bị 10 que đũa và một quả bóng nhỏ. Người chơi cầm quả bóng và tung lên cao, đồng thời cũng nhặt từng que đũa lên. Khi bắt đầu chơi từ màn 1 (lấy 1 que một lần tung bóng) và tiếp tục đến màn 2 (lấy 2 que một lần tung bóng). Cứ như vậy cho đến khi lấy đủ 10 que cho một lần tung bóng . Trong quá trình chơi nếu người chơi không bắt được quả bóng để bóng rơi xuống đất cũng như không bắt được đúng số que sẽ bị mất lượt.
>>>Tham khảo thêm: Phan thiết có gì chơi? Kinh nghiệm du lịch tự túc không thể bỏ qua
4. Kéo cưa lừa xẻ
Giới thiệu trò chơi
Kéo cưa lừa xẻ rất phổ biến với các em nhỏ ở lứa tuổi mầm non và mẫu giáo. Bởi lời bài hát đơn giản, các em vừa chơi vừa ghi nhớ vần điệu, tăng sự đoàn kết và phát huy vốn từ.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Khi bắt đầu chơi 2 người sẽ ngồi đối diện và nắm chặt tay nhau, sau đó vừa hát vừa kéo tay đẩy qua đẩy lại giống như đang cưa một khúc gỗ. Lời bài hát như sau:
“Kéo cưa lừa xẻ.
Ông thợ nào khỏe
Về ăn cơm vua
Ông thợ nào thua
Về bú tí mẹ.”
Hoặc:
“Kéo cưa lừa xẻ.
Làm ít ăn nhiều.
Nằm đâu ngủ đấy.
Nó lấy mất cưa .
Lấy gì mà kéo.”
(Lưu ý: Mỗi khi hát một từ thì lại đẩy hoặc kéo về một bên)
5. Chi chi chành chành
Giới thiệu trò chơi
Chi chi chành chành được rất nhiều trẻ em ưa thích, trò chơi đơn giản nhưng lại cần phản ứng nhanh và tinh ý để tránh bị bắt trúng tay.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Trò chời có thể chơi với số lượng từ 2, 3 người trở lên, chọn một người xòe bàn tay ra, những người còn lại sẽ giơ ngón trỏ và đặt vào lòng bàn tay của người đang xòe bàn tay. Người xòe bàn tay sẽ đọc to:
“Chi chi chành chành.
Cái đanh thổi lửa.
Con ngựa chết chương.
Ba vương ngũ đế.
Chấp chế đi tìm.
Ù à ù ập.”
Khi đọc đến chữ “ập” thì người đang xòe tay sẽ nắm tay thật nhanh lại, những người khác phải cố gắng rút thật nhanh tay ra. Nếu ai bị nắm trúng tay sẽ thua và phải vào thế chỗ người xòe tay.
6. Tay trắng tay đen
Giới thiệu trò chơi
Trò chơi dân gian tay trắng tay đen được chơi trong trường hợp một nhóm đông muốn sàng lọc dần để rút lại còn hai người.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Tất cả trẻ em trong nhóm chơi sẽ đứng chụm lại thành một vòng tròn, sau đó mọi người sẽ đồng thanh hô lớn: “Bàn tay trắng bàn tay đen!”. Lúc này mỗi người chơi sẽ đưa một bàn tay ra (tay úp hoặc ngửa tùy ý). Bàn tay úp để lộ mu bàn tay được gọi là “tay đen”, còn tay ngửa lộ long bàn tay là “tay trắng”. Lúc này cả nhóm sẽ đếm số lượng tay đen, tay trắng, số tay nào ít hơn thì sẽ bị loại rút ra khỏi vòng tròn. Số người còn lại tiếp tục hô tay đen tay trắng để loại dần đến khi chỉ còn lại hai người.
7. Chơi cướp cờ
Giới thiệu trò chơi
Cướp cờ là trò chơi không hề xa lạ với nhiều người, nó đòi hỏi người chơi phải phản ứng cũng như chạy thật nhanh. Nếu người chơi không chạy nhanh để cướp được cờ thì phải quay sang chặn người cướp cờ rồi giật cờ chạy về đích thật nhanh để giành chiến thắng.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Có thể chơi từ 2 đội chơi trở lên, người chơi đứng hàng ngang ở vạch xuất phát ở vị trí của đội mình. Trọng tài sẽ phân người chơi theo số thứ tự 1, 2, 3, 4, 5,… nên cần phải nhớ số chính xác của mình. Khi trọng tài gọi số nào thì người chơi của số đó phải thật nhanh chóng chạy đến vòng và cướp cờ.Nếu trọng tài gọi số nào về thì số đó cũng phải về, hoặc cũng có thể gọi hai ba bốn số cùng một lúc lên tranh cướp cờ.
Trong lúc chơi, khi đang cầm cờ mà bị đối phương vỗ vào người thì bạn sẽ bị loại. Còn khi lấy được cờ, bạn phải chạy thật nhanh về vạch xuất phát của đội mình và tránh không bị đội bạn vỗ vào người thì người cầm cờ mới chiến thắng.
8. Chơi kéo co
Giới thiệu trò chơi
Đây là một trò chơi khá đơn giản và vô cùng phổ biến, hai bên kéo một sợi đây cho đến khi nào một bên bị kéo vượt vạch mức là thua. Trò chơi này đòi hỏi người chơi phải có sức khỏe thật tốt.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Khi có tiếng còi bắt đầu của trọng tài, hai đội tóm lấy sợi dây thừng để bắt đầu kéo. Hai bên phải cố gắng hết sức để kéo cho đội bạn bị kéo qua vạch của mình là sẽ giành chiến thắng.
9. Bịt mắt bắt dê
Giới thiệu trò chơi
Một người chơi sẽ phải bịt mắt lại và có nhiệm vụ đi bắt những người chơi còn lại. Trong lúc đó người chơi phải đi nhẹ nói khẽ để tránh bị phát hiện và bị bắt lại. Còn người bịt mắt phải cố gắng lắng nghe để xác định vị trí của những người chơi kia.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Một người sẽ dùng khăn bịt mắt lại và những người chơi khác đứng thành vòng tròn xung quanh người bịt mắt. Người bịt mắt bắt đầu di chuyển xung quanh vòng tròn để tìm kiếm và bắt được một người. Còn những, người chơi phải cố gắng tránh để không bị bắt cũng như tạo ra những tiếng động khác mục đích đánh lạc hướng người bịt mắt. Nếu người chơi nào đó bị người bịt mắt bắt được thì người chơi đó sẽ bị thua và phải thế chỗ người đang bịt mắt.
10. Oẳn tù tì
Giới thiệu trò chơi
Trò chơi này rất đơn giản cũng không đòi hỏi phải dùng sức mạnh hay dụng cụ gì để chơi. Người chơi chỉ cần tinh ý và sử dụng một chút kỹ xảo nhỏ để suy tính nên ra gì để thắng.
Hướng dẫn cách chơi và luật
Người chơi dung tay để ra một trong ba kiểu sau:
- Búa: Nắm tất cả các ngón tay lại giống nắm đấm.
- Kéo: Nắm 3 ngón: ngón cái, ngón áp út và ngón út nhưng xòe 2 ngón : ngón trỏ và ngón giữa).
- Bao (Lá): Xòe cả 5 ngón tay ra.
Khi chơi tất cả sẽ hô: “Oẳn tù tì. Ra cái gì? Ra cái này”
Sau đó phải cùng đưa tay ra một lúc. Phân định thắng thua theo quy tắc: “Búa đập được kéo, kéo cắt được bao (lá), bao (lá) bọc được búa”. Nếu cùng ra một kiểu giống nhau thì sẽ oẳn tù tì lại.
IV. Lời kết
Bài viết đã tổng hợp một số trò chơi dân gian Việt Nam được xem là quen thuộc và phổ biến nhất. Đây thực sự là món ăn tinh thần không thể thiếu và đã gắn bó với biết bao thế hệ người Việt. Hy vọng bạn đã hiểu thêm về trò chơi dân gian Việt Nam và đừng quên đón đọc những bài viết hấp dẫn khác trên Muaban.net nữa nhé!
>>>Có thể bạn quan tâm: Times City có gì chơi? Cẩm nang vui chơi tại Times City Hà Nội
Nguyễn Trà My
